به نقل از «فرارو»

ابتهاج؛ سیمای یک بوروکرات عمل‌گرا

تاریخ انتشار: ۱۲ اسفند ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۸۶۸۲۸۲

ابوالحسن ابتهاج، ۶ اسفند ۱۳۷۷ در سن ۹۹ سالگی در لندن درگذشت. او از دی‌ماه ۱۳۲۰ به مدت هفت سال مدیرعامل بانک ملی و نیز پایه‌گذار و مدیرعامل سازمان برنامه طی سال‌های ۱۳۳۳ تا ۱۳۳۷ بود. ابتهاج در سال ۱۳۲۹ پس از برکناری از ریاست بانک ملی به‌عنوان سفیر ایران در فرانسه منصوب شد؛ هر چند تمایلی به این پست نداشت و به‌دلیل اختلاف نظر با مقامات وزارت خارجه پس از دو سال در دوران دولت مصدق از سفارت عزل شد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

با توجه به شهرت بین‌المللی که تا آن موقع کسب کرده بود، به او پیشنهاد شد که به صندوق بین‌المللی پول برود.

به گزارش دنیای اقتصاد، در سال۱۳۳۱ ابتدا به‌عنوان مشاور رئیس صندوق و سپس به‌عنوان مدیر بخش خاورمیانه این نهاد بین‌المللی مشغول به‌کار شد. در این دوره بود که با شخصیت‌های مهم مالی دنیا رابطه برقرار کرد که این روابط در دوران تصدی سازمان برنامه به کارش آمد.

ابتهاج در سال۱۳۳۳ با اتمام قراردادش به ایران برگشت و به ریاست سازمان برنامه منصوب شد. حضور او در سازمان برنامه مصادف با سال پایانی برنامه عمرانی اول بود. او سپس به کمک کارشناسان برنامه عمرانی دوم را تدوین کرد و اجرای آن را تا سال۱۳۳۷ بر عهده داشت.

او خود گفته است: «در اثر مطالعاتی که در اولین روز‌های شروع به کارم در سازمان برنامه کرده بودم به این نتیجه رسیدم که باید برای حسن جریان کار‌ها دو دستگاه مختلف داشته باشم؛ یک دفتر اقتصادی و یک دفتر فنی. تامین اعتبار برای تشکیل دفتر فنی اشکالی نداشت؛ اما برای ایجاد دفتر اقتصادی با مشکل مواجه بودم باید اعضای کمیسیون [برنامه مجلس] را قانع کنم که کار‌های اقتصادی اقتصاددان لازم دارد. من اطمینان دارم که اگر موضوع استخدام اقتصاددان را با کمیسیون مطرح می‌کردم آن‌ها می‌گفتند که اقتصاددان برای چه می‌خواهید، ما در وزارت دارایی تعداد زیادی اشخاص مجرب داریم. اشخاصی که سی سال در وزارت مالیه بوده‌اند و هر چه دلتان از اقتصاد می‌خواهد به شما خواهند گفت.

به این جهت دنبال این فکر رفتم که اعتبار ایجاد دفتر اقتصادی را از محل دیگری فراهم کنم.» پس از چندی او توانست با بنیاد فورد برای تامین مالی مشاوران اقتصادی به توافق برسد و اعضای علمی دفتر اقتصادی با نظر پروفسور میسون از دانشگاه هاروارد انتخاب و در سازمان برنامه مشغول به‌کار شدند.

این عده که به گروه مشاوران هاروارد مشهور شدند به همراه اقتصاددانان ایرانی که ابتهاج آن‌ها را گرد آورده بود به تدوین برنامه عمرانی سوم پرداختند.

او در گفتگو با برنامه تاریخ شفاهی هاروارد از دلایل استعفا و نیز مواجهه‌اش با شاه سخن گفته که بخشی از اظهاراتش به این شرح است: «نباید بگویم که متاسفانه هیچ‌وقت مبارزه با فساد و رشوه‌گیری در کشور ما اهمیت زیادی پیدا نکرد. مثلا وقتی محمود بدر را به‌عنوان نایب‌التولیه آستان قدس رضوی به مشهد فرستادند به شاه گفتم اعلیحضرت می‌دانید این شخص که به خراسان فرستاده‌اید نادرست است.

شاه جواب داد می‌دانم، ولی محمود جم مرا مستاصل کرد. گفتم جم چه حقی دارد چنین کسی را به اعلیحضرت تحمیل کند؟ شما با این کار علنا به مردم ایران اعلام فرموده‌اید که آدم درست و نادرست برایتان تفاوتی ندارد. سال‌ها بعد، وقتی در سازمان برنامه بودم یک روز به شاه گفتم فلان وزیرتان شخص درستکاری نیست. شاه پس از لحظه‌ای تفکر گفت این شخص در پایان جلسات هیات دولت گزارش مذاکرات را با تلفن به سفارت انگلیس و آمریکا می‌دهد. من بی‌اختیار با صدای بلند گفتم من این آدم را دزد می‌دانستم؛ اما حالا که می‌فرمایید جاسوسی هم می‌کند چرا او را نگه داشته‌اید؟

شاه، طبق عادتی که داشت خیره‌خیره به من نگاه کرد و جوابی نداد.» «.. آن‌گاه با شدت از نظر مستشاران نظامی آمریکا در ایران انتقاد کردم و گفتم هر سال هنگامی که بودجه ارتش ایران برای سال بعد منتشر می‌شود و من با افزیش هزینه مخالفت می‌کنم و نظر خود را به شاه ابراز می‌دارم شاه جواب می‌دهد مقامات نظامی آمریکا در ایران حتی این افزایش را هم کافی نمی‌دانند. با عصبانیت گفتم محض رضای خدا ترتیبی بدهید که این‌گونه تناقض‌گویی بین مقامات مختلف آمریکا روی ندهد.

اظهارات من به‌حدی با شدت و حرارت بیان می‌شد که خداداد فرمانفرمائیان بلافاصله به همسرم آذر تلفن کرد و گفت کار فلانی تمام است. شاید حق با او بود؛ زیرا به فاصله چند روز انتقال اختیارات مدیرعامل سازمان برنامه به نخست‌وزیر صورت گرفت.»

«در یکی از جلسات ماهانه که با نمایندگان مجلسین داشتم علم [اسدالله علم] درباره تاسیس کارخانه کود شیمیایی در شیراز پرسید. من تا آن روز از آن بی‌اطلاع بودم. گفتم انعقاد چنین قراردادی، خیانت است؛ یعنی می‌خواهند کارخانه را در محلی تاسیس کنند که نه آب دارد و نه راه‌آهن و نه بندر و نه بازار. توسط علاء [حسین علاء] یاداشتی برای شاه فرستادم که این قرارداد، یک پول هم ارزش ندارد. درگیری من درباره طرح کود شیمیایی شیراز، به رفتن من از سازمان برنامه منتهی شد.»

منبع: فرارو

کلیدواژه: ابوالحسن ابتهاج صندوق بین المللی پول اقتصاد ایران قیمت طلا و ارز قیمت خودرو قیمت موبایل سازمان برنامه دفتر اقتصادی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۸۶۸۲۸۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

سفر معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان برنامه و بودجه به تایلند

معاون محترم رئیس جمهور و رئیس سازمان برنامه و بودجه، در صدر هیئتی برای حضور در هشتادمین نشست کمیسیون اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل متحد برای آسیا و اقیانوسیه (اسکاپ) به تایلند، مقر این سازمان بین المللی، سفر کرد.

به گزارش ایسنا، منظور در این سفر ضمن ملاقات با خانم آلیس جابانا، معاون دبیرکل سازمان ملل و دبیر اجرایی اسکاپ، بر توسعه همکاری ها در زمینه انرژی های تجدید پذیر، تجارت، حمل و نقل و ارتباطات با این دبیرخانه تاکید کرد.

جابانا نیز از پیشنهاد ایران برای تقویت همکاری ها با دبیرخانه اسکاپ استقبال کرد و مقرر شد تا مذاکرات تخصصی و کارشناسی در ارتباط با موضوعات یادشده از سوی دو طرف آغاز شود.

منظور در دومین روز نشست اسکاپ در سخنرانی خود به بیان دیدگاه‌ها و نظرات جمهوری اسلامی ایران در خصوص تقویت همکاری های دیجیتال برای دستیابی به توسعه پرداخت.

او در سخنرانی خود، ضمن ارائه آماری از دستاوردهای جمهوری اسلامی ایران در حوزه دیجیتال بر اهمیت توسعه این حوزه در کشور وفق برنامه هفتم توسعه تاکید کرد. توسعه سرمایه گذاری در حوزه دیجیتال، انتقال تجربه و دانش میان کشورهای عضو، توجه به حقوق خانواده و کودکان در فضای مجازی و تقویت همکاری با کشورهای عضو اسکاپ در این حوزه ها از مهمترین موضوعات مطرح شده در این سخنرانی بود.

معاون رئیس‌جمهور در دیدار با مدیرکل خاورمیانه وزارت خارجه تایلند که در زمان استقبال و بدرقه از منظور در فرودگاه بانکوک حضور داشت بر عزم جدی جمهوری اسلامی ایران برای گسترش همه جانبه روابط به ویژه در حوزه اقتصادی با تایلند تاکید کرد.

منظور همچنین با اشاره به جنایات رژیم صهیونیستی در غزه، خواستار اقدام قاطع جهانی برای توقف حملات این رژیم به مردم مظلوم فلسطین و امدادرسانی فوری به ساکنین غزه شد.

مدیر کل خاورمیانه وزارت خارجه تایلند ضمن قدردانی از مساعدت جمهوری اسلامی ایران برای آزادی اسرای تایلندی در غزه، بر عزم جدی دولت جدید تایلند برای گسترش روابط تجاری و اقتصادی با جمهوری اسلامی ایران تاکید کرد.   

از دیگر برنامه های منظور و همراهان، حضور در سفارت ایران در بانکوک و دیدار با سفیر و کارکنان نمایندگی بود. در این نشست صمیمانه، طرفین در خصوص موضوعات مختلف از جمله مسائل کنسولی و ایرانیان مقیم تایلند، شرایط کاری سفارت و رابطه سیاسی و اقتصادی با تایلند، میانمار و لائوس که سفارت ایران در بانکوک، اکردیته دو کشور دیگر نیز هست، بحث و تبادل نظر کردند.

منظور تاکید کرد که در راستای اجرایی شدن شعار سال اعلام شده توسط مقام معظم رهبری یعنی «افزایش تولید با مشارکت مردم» از ظرفیت ایرانیان مقیم تایلند برای کمک به توسعه کشور حداکثر بهره برداری به عمل آید.

انتهای پیام